مهمترین ترکیبات غیر آلی پتاسیم دار عموما شامل پتاسیم های فلزی، پتاسیم هیدروکسید (KOH)، سولفات، نیترات، کربنات و بی کربنات می شوند.
کاستیک پتاس (Caustic potash) یا پتاسیم هیدروکسید، که یکی از مشتقات پتاسیم کلرید محسوب می شود، مهمترین ترکیب صنعتی پتاسیم دار است. این ترکیب در صنعت کاربرد وسیعی دارد، شامل تولید سایر ترکیبات شیمیایی پتاسیم دار، صابون ها، شوینده ها و همچنین کودهای شیمیایی.
پتاسیم یک ماده غذایی مهم برای گیاهان محسوب می شود و نمک های سولفات، کلراید و نیترات آن به طور گسترده در سراسر جهان به عنوان کود شیمیایی مورد مصرف قرار می گیرند.
هر چند گاهی این ترکیبات کاربردهای صنعتی هم دارند که البته بخش کوچکی از میزان مصرف این مواد را تشکیل می دهند. در میان این مواد پتاسیم کربنات بیشترین میزان کاربرد صنعتی را دارد چرا که عموما از این ماده در حین فرایند برداشت نفت و گاز از مخزن به منظور انجام عملیات fracking استفاده می کنند. همچنین در گذشته این ترکیب به عنوان یک منبع پتاسیم در ساخت لامپ های کاتدی نمایشگرهای CRT کاربرد داشته است که البته امروزه با جایگزینی نمایشگرهای صفحه تخت این بازار دیگر منسوخ شده است.
منابع پتاسیم
در حال حاضر پتاسیم کلراید متداول ترین و ارزان ترین منبع پتاسیم است و به عنوان یک منبع غذایی برای گیاهان، در قالب کود به مصرف می رسد. همان طور که اشاره شد، بزرگترین حوزه کاربرد پتاسیم کلرید، تولید پتاسیم هیدروکسید است. در نمودار دایره ای زیر میزان مصرف جهانی پتسیم کلراید را در نقاط مختلف مشاهده می کنید:
پتاسیم هیدروکسید را که گاهی با نام lye و یا کاستیک پتاس (caustic potash) نیز می شناسند، در واقع یک ترکیب غیر آلی با فرمول شیمیایی KOH است. این ترکیب یک پایه قوی است که در بازار به چند شکل flakes و یا به صورت پودر یافت می شود. این ترکیب در بسیاری از صنایع و واحدهای تولیدی کاربرد دارد و یا به منظور تبدیل آن به سایر ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. در صنایع غذایی پتاسیم هیدروکسید به منظور تنظیم PH و پایدار کننده و حجم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب توسط سازمان FDA ایالات متحده جزء مواد بی خظر برای بدن انسان دسته بندی شده است. از دیگر کاربردهای این ماده می توان به ساخت صابون و یا در ساخت باتری های الکترو لیت و باتری های آلکالین و یا آبکاری الکترییکی اشاره کرد.
بیشترین حوزه کاربرد پتاسیم سولفات (سولفات پتاسیم) تولید کود شیمیایی است. معمولا این نوع از کود شیمیایی برای محصولات زراعی به کار می رود که نمی توان برای آنها از کود یون های کلراید استفاده کرد. تا پیش از سال 2008 شرکت آلمانی K+S Kali GmbH بزرگترین تولید کننده این کود محسوب می شد. اما از سال 2008 به بعد با شروع به کار شرکت چینی Xinjiang Luobupo Potash، این شرکت به عنوان بزرگترین واحد تولید کود شیمیایی پتاسیم سولفات مطرح است. میزان تقاضا برای این نوع کود شیمیایی از اواسط سال 2009 با اوج گرفتن بحران اقتصادی جهانی رو به کاهش گذاشت هر چند این روند تغییرات در حال حاضر مثبت است.
پتاسیم نیترات نیز دومین منبع بزرگ کود شیمیایی پتاسیم غیر کلرایدی محسوب می شود. این کود نسبت به پتاسیم سولفات میزان انحلال بیشتری در آب دارد و در مواردی مانند آبیاری همراه با کود که لازم است کود به طور کامل درون آب حل شود کاربرد زیادی دارد. در گذشته پتاسیم نیترات نیز در ساخت لامپ تصویر نمایشگرهای CRT کاربرد داشته است که امروزه این حوزه کاربری تقریبا منسوخ شده است.
پتاسیم هیدروکسید در میان ترکیبات شیمیایی پتاسیم دار، بیشترین کاربری صنعتی و غیرکودی را دارد. این کود دارای پایه قوی تری نسبت به سدیم هیدروکسید است و نمک آن قابلیت انحلال بیشتری دارد. اما چون این کود گران تر است، استفاده از آن عموما به مواردی که نیاز به ویژگی های منحصر به فرد این کود است و یا نیاز به کاتیون پتاسیم است استفاده می کنند. در مصارف صنعتی نیز در درجه اول برای تولید سایر مواد شیمیایی پتاسیم دار مانند کربنات پتاسیم و فسفات پتاسیم کاربرد دارد.
