نمک راشل چیست؟

نمک راشل (پتاسیم سدیم تارتارات) چیست؟ نمک راشل یک پودر نمکی است که خاصیت پیزوالکتریک دارد و در دستگاه های حساس صوتی و ارتعاشی استفاده می شود. این ترکیب با نام سدیم پتاسیم تارتارات نیز شناخته می شود. در واقع این ماده یک نمک دوگانه از اسید تارتاریک است که به صورت پودر کریستالی بدون رنگ یا سفید با مزه ای خنک و نمکی می باشد. این ترکیب کاربرد های زیادی در صنایع مختلف غذایی، دارویی دارد و به علت خاصیت پیزوالکتریکی که دارد بسیار مورد توجه است.

همانند دیگر مواد پیزوالکتریک وقتی این نمک در میدان الکتریکی قرار می گیرد، تضعیف می شود. در دمای متوسط به بالا در حدود 55 درجه سانتی گراد تخریب می شود و بسیار جاذب آب است. بنابراین باید در محیط مرطوب از آن محافظت کرد. میزان تغییر شکل ترکیب پیزوالکتریک مستقیماً با میدان الکتریکی اعمال شده متناسب است و با معکوس شدن قطب میدان اعمال شده، معکوس می شود. این خصوصیات اساسی منجر به کاربرد نمک راشل در مبدل های الکترومکانیکی مانند ژنراتورهای فراصوت، میکروفون ها و وانت های گرامافون و تشدیدکننده های الکترومکانیکی می شود. برای اطلاع از قیمت نمک راشل (پتاسیم سدیم تارتارات) و خرید آن با مشاوران ما در مبتکر اندیشان همراه باشید.

ویژگی های نمک راشل

ماده اولیه این نمک تارتار با حداقل میزان 68% اسید تارتاریک است. کاملا در آب محلول بوده و pH آن در محدوده 6.5-8.5 است. نام دیگر آن سدیم پتاسیم تارتارات است. در ادامه به برخی خواص آن اشاره خواهیم کرد.

روش تولید نمک راشل

برای تهیه این نمک به مواد اولیه زیر نیاز است:

1. 500 گرم بی کربنات سدیم
2. 200 گرم بی تارتارات پتاسیم
3. ظرف پیرکس
4. فیلتر قهوه
5. شیشه درب دار
6. فیلتر کاغذ
7. آب

مرحله اول

ابتدا باید بیکربنات سدیم را به سدیم کربنات تبدیل کنیم. برای این کار طبق مراحل زیر پیش بروید:

• 500 گرم بی کربنات سدیم را به یک ظرف پیرکس اضافه کنید.
• ظرف را در فر در دمای 65 درجه سانتی گراد به مدت یک ساعت قرار دهید.
• سپس دما را تا 120 درجه سانتی گراد تنظیم کنید و بگذارید یک ساعت دیگر در این دما بماند.
• مراحل قبل را یکبار برای دمای 175 درجه و یکبار هم برای دمای 230 درجه سانتی گراد تکرار کنید.
• در این مرحله ظرف را از فر خارج کرده و بگذارید در دمای اتاق خنک شود.
• کربنات سدیم (جوش شیرین) تولید شده را به یک ظرف در بسته منتقل کنید.

 2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

مرحله دوم

دراین مرحله بی تارتارات پتاسیم (خامه تارتار) با کربنات سدیم برای تولید سدیم پتاسیم تارتارات واکنش می دهد. برای انجام آن طبق مراحل زیر عمل کنید:

• یک ظرف با حجم 500 میلی لیتر را بردارید. مقدار 250 میلی لیتر آب به آن اضافه کنید. سپس 200 گرم بی تارتارات پتاسیم را به آب درون ظرف اضافه کنید.
• یک قابلمه را از آب نیمه پر کنید و لیوان را درون آن بگذارید به طوریکه آب از قابلمه به لیوان نریزد. حال آن را حرارت دهید و گرم کنید.
• حرارت تا زمانیکه آب قابلمه بجوشد ادامه دهید.
• مقدار 2.5 میلی لیتر سدیم کربنات تهیه شده در مرحله 1 را درون لیوان بریزید. ترکیب را خوب هم بزنید و خواهید دید که محلول حباب دار می شود.
• آنقدر هم زدن را ادامه دهید تا دیگر حباب در محلول تشکیل نشود.
• حال محلول را با فیلتر کاغذ صاف کنید. اگر محلول داغ است از فیلتر قهوه استفاده کنید.
• محلول حاصل را حرارت دهید تا حلال آن تبخیر شود و به حجم 400 میلی لیتر برسد.
• بگذارید محلول تصفیه شده خنک شود و در جای خنک نگهداری کنید.
• بعد از چند روز، طی فرآیند دکانته کردن، کریستال ایجاد می شود که همان کریستال پتاسیم سدیم تارتارات است.
• کریستال ها را جدا کرده و روی فیلتر کاغذ قرار دهید تا خشک شود.

KHC₄H₄O₆ + Na₂CO₃ → C₄H₄O₆KNa.4H₂O

کاربردهای نمک راشل (پتاسیم سدیم تارتارات)

• به عنوان ملین استفاده می شود.
• در نقره اندود کردن آینه ها کاربرد دارد.
• یکی از مواد تشکیل دهنده محلول فهلینگ است.
• در فرآیندهای آبکاری استفاده می شوند.
• برای تهیه کاغذ سیگار کاربرد دارند.
• به جهت تخریب امولسیون و حذف آن مورد استفاده قرار می گیرند.
• یکی از مواد موجود در معرف Biuret جهت اندازه گیری غلظت پروتئین است.
• به حفظ pH و بازیسیته کمک می کند.
• به عنوان رسوب کننده در فرآیند کریستالوگرافی پروتئین کاربرد دارد.