سولفات مس

سولفات مس (Copper sulfate) با فرمول مولکولی CuSO₄ ترکیب معدنی از مس و سولفور است که تحت عنوان کات کبود نیز شناخته می شود. این ماده می تواند باکتری ها، جلبک ها، ریشه ها، گیاهان، حلزون ها و قارچ ها را از بین ببرد. بنابراین، به عنوان ضد باکتری و آفت کش در کود های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. سمیت این ماده به میزان مس موجود در آن بستگی دارد.

در این مقاله به شرح خصوصیات، روش تهیه و کاربردهای این ترکیب معدنی می پردازیم و خطرات آن را بررسی می کنیم.

خرید سولفات مس

برای ثبت سفارش و استعلام قیمت سولفات مس کافیست با کارشناسان شرکت مبتکر اندیشان تماس حاصل نمایید و سفارش خود را ثبت کنید تا محصول با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت در اختیار شما قرار گیرد.

خصوصیات شیمیایی و فیزیکی

سولفات مس در حالت بدون آب سفید رنگ است اما وقتی لیگاند های آب اطراف اتم مرکزی مس را می گیرند، در ناحیه مرئی رنگ آبی از خود ساطع می کند.

این ماده در متانول انحلال پذیر است اما در اتانول حل می شود. اگر تا دمای 590 درجه سانتی گراد حرارت ببیند گازهای سمی مانند اکسید های سولفور تهیه می کند.

روش تهیه

می توان این ماده را طی هفت مرحله تهیه کرد که به شرح زیر هستند:

1. ابتدا اسید سولفوریک را در ارلن مایر بریزید و آن را در حمام آب گرم بگذارید.
2. سپس یک اسپاتولا از پودر مس اکسید را به اسید اضافه کنید و با میله شیشه ای هم بزنید.
3. مقدار بیشتری اکسید مس اضافه کنید.
4. محلول را از صافی رد کنید تا اکسید مس های اضافی جدا شوند.
5. سپس محلول صاف شده مس سولفات را در ظرف تبخیر بریزید.
6. آن را حرارت دهید تا نیمی از آب تبخیر شود.
7. محلول را در شیشه ساعت بریزید تا تمام آب موجود در آن تبخیر شود.

در نهایت، کریستال های سولفات مس هیدراته به رنگ آبی، و فرم بدون آب آن در رنگ سفید تهیه می شود.

کاربرد های سولفات مس

این ماده با وجود سمیتی که برای انسان دارد، ترکیب مفیدی است که در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می گیرد.

کشاورزی

این ماده رشد باکتری ها و قارچ ها را در گیاهان، میوه جات و غلات کنترل می کند. از سال 1956 از این ماده به عنوان سم آفات نیز استفاده می شود.

 به عنوان مثال، در کپک زدن گیاهان، لکه هایی روی برگ ایجاد شده و منجر به از بین رفتن آن می شود. مس سولفات به پروتئین قارچ متصل می شود و با آسیب وارد کردن به سلول آن را از بین می برد. این ماده با نفوذ در پوست حلزون فعالیت طبیعی آنزیم ها و سلول ها را مختل می کند.

آزمایشگاه

برای بررسی نمونه خون در بیماری هایی مانند کم خونی از این ماده استفاده می کنند.

سولفات مس در تهیه معرف هایی مانند محلول فلینگ (Fehling’s solution) و محلول بندیک (Benedict’s solution) مورد استفاده قرار می گیرد.

رنگرزی

این ماده می تواند به سرامیک ها، سیمان و فلز رنگ بدهد به همین دلیل در مصارف تزئینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

سولفات مس در تصفیه آب

در فرایند تصفیه آب این ماده برای از بین بردن جلبک و خزه و میکروب کاربرد دارد.

MSDS و اطلاعات ایمنی

محفظه حاوی این ماده باید در محیطی خشک، خنک و با تهویه مناسب قرار بگیرد و نباید در معرض حرارت، رطوبت و ترکیبات ناسازگاری مانند مواد قلیایی، منیزیم، آمونیاک و استیلن باشد. از تجمع گرد و غبار در محل قرار گیری این ماده جلوگیری کنید.

در صورت بروز هرگونه مشکل، علاوه بر تماس با فوریت های پزشکی به نکات زیر توجه داشته باشید:

تماس با چشم

تماس کات کبود با چشم فرد می تواند منجر به التهاب ملتحبه یا کنژنکتیویت، زخم و اختلال در عملکرد قرنیه چشم شود. بنابراین، در صورت بروز چنین مسئله ای، حداقل به مدت 15 دقیقه چشمان فرد آلوده را با آب فراوان بشویید.

برخورد به پوست

اگر این ماده با پوست فردی تماس پیدا کند، می تواند حساسیت و سوختگی ایجاد کند. بنابراین، در صورت بروز چنین مشکلی لباس های آلوده را در بیاورید و محل تماس را با آب فراوان بشویید.

بلعیدن

بلعیدن سولفات مس منجر به بروز حساسیت و سوختگی در دستگاه گوارش می شود و ممکن است علائمی همچون حالت تهوع ایجاد کند، فشار خون را کاهش دهد و در موارد حاد تر باعث رفتن به حالت کما شود. بلع مشتقات مس تاثیر منفی بر کبد، کلیه و دستگاه عصبی مرکزی می گذارد. اگر چنین مسئله ای پیش آمد، در صورت هوشیار بودن فرد آلوده می تواند 2 الی 4 لیوان آب یا شیر بنوشد.

اشتنشاق بخارات سولفات مس

استنشاق بخارات کات کبود می تواند باعث سوختگی مجاری تنفسی شود. در صورت بروز چنین مشکلی پیشنهاد می شود که فرد به محلی برود که هوای تازه در آن جریان داشته باشد و اگر تنفس برای او دشوار است از دستگاه اکسیژن استفاده شود.

جمع بندی

سولفات مس یا کات کبود می تواند به صورت خشک یا هیدراته وجود داشته باشد. فرم خشک این ماده سفید رنگ است اما اگر لیگاند های آب اطراف آن را بگیرند در ناحیه مرئی به رنگ آبی در می آید. این ماده کاربرد فراوانی در صنعت کشاورزی برای از بین بردن آفات و قارچ ها دارد و می توان با اضافه کردن آن به استخر های شنا رشد خزه ها را کنترل کرد. حین کار با کات کبود، رعایت نکات ایمنی الزامی است زیرا این ماده در دمای بالای 200 درجه سانتی گراد به مقدار کمی تجزیه می شود و تا دمای 590 درجه سانتی گراد افزایش پیدا می کند.