آهک هیدراته (کلسیم هیدروکسید)

توضیحات

آهک هیدراته یا کلسیم هیدروکسید با فرمول شیمیایی Ca(OH)₂ است. شکل ظاهری این ترکیب شیمیایی به صورت بلور یا پودر بی رنگ می باشد. وقتی کلسیم هیدروکسید تا دمای 512 درجه سلسیوس گرم شود، فشار جزئی آب در موازنه با کلسیم هیدروکسید به 101 کیلو پاسکال می رسد (فشار معمول جو) که کلسیم هیدروکسید را به کلسیم اکسید و آب تبدیل می کند. از این ماده در تهیه کاغذ، برای پر کردن کانال دندان و به عنوان عامل ضد باکتری مورد استفاده قرار می گیرد.

شیر آهک به فرآیند سوسپانسیون کلسیم هیدروکسید در آب گفته می شود و  به محلول حاصل به اصطلاح آب آهک می گویند. خاصیت بازی آن باعث می شود تا با اسیدها و بسیاری از فلزات واکنش دهد. در این مقاله به بررسی خصوصیات، روش تولید و کاربرد های این ماده می پردازیم.

خرید آهک هیدراته

برای ثبت سفارش و استعلام قیمت کلسیم هیدروکسید کافیست با کارشناسان شرکت مبتکر اندیشان تماس حاصل نمایید و سفارش خود را ثبت کنید تا محصول با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت در اختیار شما قرار گیرد.

تاریخچه

آب آهک اولین بار در سال 1841 برای تصفیه آب رودخانه تیمز در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و خاصیت باکتری کشی این ترکیب در این زمان تا حدود زیادی کشف شد.

خواص آهک هیدراته

هیدروکسید کلسیم باید در یک ظرف دربسته، در مکانی خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود. پودر هیدروکسید کلسیم را می توان با حرارت دادن به مدت 1 ساعت در دمای حداقل 1608 درجه سانتیگراد استریل کرد.

این ماده با اسیدهای قوی، انیدرید مالئیک، فسفر، نیترو اتان، نیترو متان، نیترو پارافین و نیتروپروپان ناسازگار است و می تواند برای برخی فلزات خاصیت خورندگی داشته باشد.

فرآیند تولید آهک هیدراته

آهک زنده ماده ای بسیار واکنش دهنده و در برابر هوا و رطوبت ناپایدار است. به صورت تجاری در اثر ترکیب شدن آهک زنده (CaO) با آب، کلسیم هیدروکسید یا آهک مرده طی واکنش زیر به دست می آید:

CaO + H2O    →     Ca(OH)₂

 اصطلاحا آب موجب شکفته شدن آهک می شود. نام شیمیایی این ترکیب کلسیم هیدروکسید است. زمانی که آهک زنده هیدراته می شود دیگر در اثر ترکیب با آب از خود واکنشی نشان نمی دهد، به همین دلیل آن را آهک مرده یا آهک آب دیده می نامند. جهت تهیه آهک زنده می بایست سنگ آهک را در کوره های افقی حرارت داد.

اما در شرایط آزمایشگاهی، کلسیم هیدروکسید از واکنش محلول های آبی کلسیم کلرید و سدیم هیدروکسید به دست می آید. فرم معدنی آهک هیدراته به صورت پرتلندیت نادر است اما در برخی سنگ های آتشفشانی و دگرگونی یافت می شود. تولید کلسیم هیدروکسید و هم چنین استفاده از آن ساده و ارزان قیمت است و به همین دلیل در مقیاس های وسیع تولید می شود. 

کاربردهای آهک هیدراته

کلسیم هیدروکسید به دلیل خواص منحصر به فردی که دارد در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می گیرد که در اینجا به بخشی از این کاربرد ها می پردازیم:

صنایع غذایی

گرید غذایی هیدروکسید کلسیم، به عنوان مکمل و افزودنی که به طور سنتی آهک خشک نامیده می شود و خاصیت ضد باکتریایی دارد و به حفظ ماده غذایی کمک می کند. این ماده همچنین گاهی برای تهیه ترشی های خانگی برای تردی بیشتر استفاده می شود.

تصفیه آب و فاضلاب

از جمله مهم ترین کاربردهای کلسیم هیدروکسید کاربرد آن در تصفیه آب و فاضلاب است زیرا این ترکیب شیمیایی ذرات ریز موجود در آب را به صورت لخته دراورده و ته نشین می نماید، در نتیجه آب شفاف حاصل می شود. همچنین قیمت پایین و سمیت کم آهک هیدراته باعث شده تا گزینه مناسبی برای این کار باشد. آب به خودی خود اسیدی است و این موضوع می تواند موجب زنگ زدن لوله های آب شود اما حضور آهک هیدراته منجر به تنظیم pH آب های اسیدی می شود.

صنعت کاغذ

در کاغذ سازی از آهک هیدراته برای تولید سدیم هیدروکسید که به منظور از بین بردن خاصیت خورندگی کاستیک سودا مصرف می شود، استفاده می کنند. این تبدیل بخشی از فرآیند کرفت (Kraft) است.

پزشکی و دندانپزشکی

این ماده به عنوان پر کننده کانال دندان و عامل پوشاننده پالپ وارد حوزه درمان ریشه شد، اما امروزه استفاده از آن در دندانپزشکی گسترده شده است و رایج ترین پانسمان مورد استفاده برای درمان ریشه است.

معرف شیمیایی

از این ماده در تهیه قارچ کش ها به عنوان معرف استفاده می شود.

جمع بندی

هیدروکسید کلسیم یک پودر سفید بی بو است که در صنایع مختلف مانند تصفیه فاضلاب، تولید کاغذ، ساخت و ساز، صنایع مواد غذایی و دندانپزشکی استفاده می شود. هنگام اختلاط با آب مقدار کمی از آن حل می شود و محلولی به نام آب آهک تشکیل می دهد و بقیه به صورت سوسپانسیونی به نام شیر آهک باقی می ماند. توجه داشته باشید که این ماده باید در یک ظرف دربسته، در مکانی خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود و با با اسیدهای قوی، انیدرید مالئیک، فسفر، نیترو اتان، نیترو متان، نیترو پارافین و نیتروپروپان ناسازگار است.