مبتکر اندیشان: تولیدکننده و عرضه کننده نهاده های کشاورزی

نفت سفید چیست و چگونه تولید می شود؟

نفت سفید چیست و چگونه تولید می شود؟

نفت سفید یا کروزن (به انگلیسی Kerosene) که به عنوان پارافین نیز شناخته می شود،  مایعی شفاف و قابل اشتعال با بویی تند است. این ترکیب یکی از برش های حاصل از تقطیر اتمسفری نفت خام (10-25 %) بوده که هیدروکربن های موجود آن دارای 10-16 اتم کربن بوده و دارای محدوده جوشی بین 150 تا 275 درجه سانتی گراد است. نفت سفید ترکیبی از هیدروکربن های مختلف است و نسبت به بنزین فراریت کمتری دارد.

مشخصات فنی نفت سفید

ترکیب درصد متوسط کروزن به صورت زیر است البته دقت شود که اعداد ذکر شده میانگین هستند و در هر نمونه با توجه به منبع و شرایط این اعدا می تواند متفاوت باشد:

ترکیب درصد کروزن
آلکان ها ( پارافین ها) 35%
آلکن های حلقوی (نفتن ها ) 60%
آروماتیک ها 15%

در جدول زیر برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی این ترکیب را می توان مشاهده کرد:

نقطه فلش 38-74 در جه سانتی گراد
دمای خود اشتعالی 229 درجه سانتی گراد
نقطه ریزش -18 درجه سانتی گراد
محدوده چگالی 0.8 – 0.875 kg/l
مقدار مجاز بخار در هوا 0.7 – 5 درصد
دانسیته بخار 4.5 برابر هوا
محدوده جوش متوسط 174-266 درجه سانتی گراد

کروزن به صورت عمده به عنوان سوخت موتور جت و موشک استفاده می شود، اما به عنوان حلال گریس و حشره کش ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

مخلوط مورد استفاده برای سوخت جت حاوی 20% ترکیبات آروماتیک در محدوده C9 تا C16 است. سوخت جت ها به گونه ای فرموله می شوند که دارای فلش پوینت بالا باشند (برای سوختگیری مناسب)، نقطه انجماد پایین داشته باشند (برای پرواز در ارتفاع بالا) و از آبگریزی بالایی برخوردار باشند.

تاریخچه نفت سفید

کروزن برای اولین بار در دهه 1850 از قطران ذغال سنگ تولید شد، از همین رو نفت ذغال هم به آن می گویند اما پس از 1859 نفت خام تبدیل به اصلی ترین منبع تولید آن شد. از آن زمان به بعد و تا به امروز نفت سفید به عنوان برشی از تقطیر نفت خام بدست می آید.

بیشتر بخوانید: انواع حلال های شیمیایی

کاربردهای نفت سفید

  • نفت سفید به صورت گسترده در تجهیزات گرمایشی خانگی ایستا و متحرک مورد استفاده قرار می گیرد.
  • اولین سوخت های جت تولید شده بر پایه کروزن یا کروزن – بنزین بودند، و البته سوخت های جدید نیز هنوز بر پایه نفت سفید هستند.
  • در چراغ، گرمکن و کوره ها سوزانده می شود و به عنوان سوخت یا ترکیبی از سوخت در موتورهای دیزلی، سوخت جت و راکت و همچنین به عنوان حلال در گریس و حشره کش ها استفاده می شود.
  • کروزن در برخی موارد به سوخت دیزل افزوده می شود تا از واکسی شدن آن در هوای سرد جلوگیری کند.

نفت سفید در چراغ های قدیمی

روش تولید کروزن 

همانگونه که گفته شد نفت سفید از تقطیر اتمسفریک نفت خام حاصل می شود، در ادامه به مراحل این عملیات خواهیم پرداخت:

نفت خام در ابتدا حاوی نمک و آب است، برای حذف این دو ماده از یک دی سالتر (Desalter) استفاده می شود. خوراک خروجی به یک گرمکن فرستاده شده و در آنجا گرم خواهد شد. سپس نفت خروجی از گرمکن به درون برج تقطیر اتمسفری فرستاده خواهد شد.

هدف از تقطیر اتمسفری تبدیل نفت خام به برش های مختلف هیدروکربنی است که عبارتند از: گازهای سبک، LPG، نفتا، نفت سفید (کروزن)، دیزل و نفت کوره.

هیدروکربن های سنگین خارج شده از انتهای برج تقطیر جهت جداسازی بیشتر به ستون تقطیر خلا فرستاده می شوند.

دمای انتهای برج به دلیل تماس با بخار داغ خروجی از ریبویلر بالاست. در برج های تقطیر همواره مقداری از خروجی انتهای برج را به وسیله ریبویلر به بخار تبدیل کرده و دوباره از انتها وارد برج می کنند. این عمل به فرآیند تقطیر کمک کرده و باعث می شود تا اجزا بهتر جدا شوند (به عمل انتقال جرمی که بر روی سینی های برج انجام می گیرد کمک می کند).

از سویی در بالای برج نیز یک کندانسور وجود دارد که گازهای خروجی وارد آن می شوند. در کندانسور تمام و یا مقداری از گاز به مایع تبدیل شده و برج برگردانده می شود. این مایعات نیز همانند بخاری که از ریبویلر به برج بازگردانده می شد به عمل انتقال جرم و در نتیجه خلوص بیشتر محصولات کمک می کند.

برش های مختلف بر اساس محدوده جوشی که دارند از برج به صورت محصول جانبی گرفته می شوند. کروزن همانگونه که گفته شد دارای محدوده جوش بین 174 – 266 درجه سانتی گراد است  و محصول را از سینی هایی خارج می کنند که در این محدوده کار می کنند. ترتیب خارج کردن برش های مختلف از برج به این قرار است: LPG، نفتا، نفت سفید، دیزل و گازوئیل. گازهای سبک از بالای برج و ترکیبات سنگین نیز از پایین برج خارج می شوند.

روش تولید کروزن 

تصفیه و آماده سازی

با این حال مقدار و کیفیت کروزن تولیدی بر اساس نفت خام مورد استفاده متفاوت است و در برخی موارد نیاز است که پالایش قابل توجهی بر روی این برش انجام شود.  

هنگامی که هدف تولید نفتی باشد که برای مصارف روشنایی و گرمایشی استفاده می شود، مقداری پارافین به محصول اضافه می شود تا مقدار دود تولیدی کاهش پیدا کند. به دلیل مشابه از ترکیبات آروماتیک و یا شکسته شده (cracked components) اجتناب می شود.

برخی از نفت های خام خصوصا نفت های پارافینی، کروزنی با کیفیت بالا دارند، اما سایر موارد مانند نفت های دارای پایه آسفالتی باید حتما جهت حذف ترکیبات آروماتیک و گوگرد پالایش شوند تا نفت سفیدی قابل قبول تولید شود.

در اوایل برای بهبود خواص و تبدیل کروزن به محصولی بازار پسند مقادیر زیادی اسید سولفوریک به آن افزوده میشد. با این حال این روش تصفیه باعث به شدت اسیدی شدن و هدر رفت محصول کروزن بود. اما بعد ها با تکمیل فرآیند Edeleanu این مشکل حل شد.

نفت سفید یک محصول بسیار پایدار است و افزودنی ها ملزم به بهبود کیفیت آن نیستند. غیر از فرآیند Edeleanu که مقادیر زیادی از آروماتیک ها را حذف می کند، تنها یک فرآیند شستشو با قلیا و یا در صورت وجود هیدروژن سولفید جهت حذف مرکاپتان ها یک مرحله تصفیه (Doctor process) لازم است. بر اساس نوع نفت خامی که استفاده می شود، فرآیندهای مختلفی جهت آماده سازی کروزن انجام می شوند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

پارافینی 

هنگامی که یک نفت خام پارافینی با میزان گوگرد کم تقطیر شود،  تنها عملیات مورد نیاز خشک کردن است و لازم نیست عمل اضافه دیگری بر روی برش انجام گیرد.

نفتنی

کروزن حاصل از نفت نفتنی یا نفت خام دارای گوگرد بالا به هیدروتریتینگ، تصفیه با اسید و شستشو با آب نیاز دارد یا می توان از استخراج با حلال، شستشو با کاستیک و استفاده از رس (clay brightening) جهت حذف ترکیبات نامطلوب آروماتیک و یا ترکیبات حاوی گوگرد استفاده کرد. 

کروزن در سوخت جت

معمولا وجود مرکاپتان ها باعث تولید بوهای بدی می شود که عموما به وسیله شستشو توسط کاستیک حذف شده و یا توسط عملیات شیرین سازی به ترکیبات بدون بو تبدیل می شوند.

پس از انجام فرآیند تصفیه جریان های نفت سفید جهت دست یابی به مشخصات مورد نظر با یکدیگر ترکیب می شوند.

به دلیل اینکه از کروزن به عنوان نفت سوزاندنی استفاده می شود، باید از ترکیبات آروماتیک، هیدروکربن های غیر اشباع و ترکیبات مضر گوگردی عاری باشد.

هیدروکربن های اشباع ترکیبات مطلوب برای کروزن هستند و به همین دلیل است که این محصول به صورت مستقیم از تقطیر حاصل می شود و از روش کراکینگ استفاده نمی شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دسته بندی محصولات

درباره ما

شرکت مبتکر اندیشان صنعت پیشرو در سال 1401 با هدف تولید نهاده های کشاورزی با بکارگیری نیروهای متخصص در این بخش شروع به فعالیت نموده است

مجوز ها