سولفات منیزیم

توضیحات

سولفات منیزیم (Magnesium Sulfate) با فرمول مولکولی MgSO₄ یک ماده معدنی طبیعی بی بو به شکل کریستال یا پودری است و به عنوان نمک اپسوم نیز شناخته می شود. این یک ترکیب شیمیایی نام خود را از شهر اپسوم در سوری انگلستان، جایی که در ابتدا کشف شد، گرفته است. فرم بی آب آن به شدت جاذب رطوبت است و به عنوان عامل خشک کردن استفاده می شود. این ترکیب شیمیایی هیدرات‌هایی با فرمول شیمیایی MgSO₄(H₂O)_x را تشکیل می دهد به همین دلیل اندازه گیری وزن دقیق آن دشوار است. این ماده در دو گرید خوراکی و صنعتی در بازار موجود می باشد.

در این مقاله به شرح خصوصیات، روش تهیه و کاربرد های این ماده می پردازیم و عوارض جانبی آن را بررسی می کنیم.

خرید سولفات منیزیم 

برای اطلاع از قیمت خرید سولفات منیزیم خوراکی و صنعتی با تضمین کیفیت و ارائه برگه آنالیز محصول با واحد فروش شرکت مبتکر اندیشان در ارتباط باشید. 

خصوصیات شیمیایی و فیزیکی

این ماده در آب و گلیسرول محلول است و به میزان کمی در الکل نیز حل می شود.

انواع سولفات منیزیم	فرمول مولکولی	چگالی	نقطه ذوب	انحلال پذیری در آب
بدون آب	MgSO4	2.66 g/cm3	1,124 °C	26.9 g/100 ml در دمای 0 درجه سانتی گراد
مونو هیدرات	MgSO4·H2O	2.455 g/cm3	200 °C	25.5 g/100 ml   در دمای 20 درجه سانتی گراد
تترا هیدرات	MgSO4·4H2O	2.007 g/cm3	N/A	N/A
پنتا هیدرات	MgSO4·5H2O	N/A	N/A	N/A
هگزا هیدرات	MgSO4·6H2O	N/A	N/A	N/A
هپتا هیدرات	MgSO4·7H2O	1.68 g/cm3	150 °C	71 g/100 ml در دمای 20 درجه سانتی گراد

فرم آبدار این نمک ها اسیدیته 5.5 تا 6.5 دارند.

تولید سولفات منیزیم

فرم هپتا هیدرات در اثر خنثی شدن سولفوریک اسید با منیزیم کربنات یا MgO و سپس تبخیر و تبلور تولید می شود.

MgO + H₂SO₄      →      MgSO₄ + H₂O

Mg(OH)₂ + H₂SO₄   →       MgSO₄ + 2H₂O

MgCO₃ + H₂SO₄         →       MgSO₄ + CO₂ + H₂O

این ماده معمولا به شکل ماده معدنی مورد استفاده قرار می گیرد.

واکنش های شیمیایی

واکنش با مس

این ماده به منظور تولید سولفات مس نیز طی واکنش زیر کاربرد دارد. 

Cu + MgSO₄ + 2 H₂O     →     H₂ + CuSO₄ + Mg(OH)₂

واکنش با اسید کلریدریک

در واکنش این ماده با اسید کلریدریک، منیزیم کلرید و اسید سولفوریک حاصل می شود.

MgSO₄ (aq) + 2HCl (aq)     →    MgCl₂ (aq) + H₂SO₄ (aq)

واکنش سولفات منیزیم با هیدروکسید سدیم

از واکنش MgSO₄ با هیدروکسید سدیم دو ترکیب هیدروکسید منیزیم به صورت رسوبات و سولفات سدیم حاصل می شود.

کاربرد های نمک اپسوم

از جمله کاربردهای این ماده می توان به عنوان کود در کشاورزی، تسکین درد عضلانی و ملین… اشاره کرد.

دارویی 

نمک اپسوم به عنوان یک دارو برای درمان و پیشگیری از کاهش منیزیم خون، تشنج در زنان مبتلا به اکلامپسی، درمان آسم، یبوست و مسمومیت با باریم استفاده می شود.

این دارو به صورت تزریق وریدی یا ماهیچه و گاهی به صورت خوراکی تجویز می شود.

کشاورزی

کود سولفات منیزیم بسیار خالص است و به سرعت و به طور کامل حل می شود. این ماده برای جبران کمبود Mg یا گوگرد، کمک به جوانه زنی بذر، تولید کلروفیل، رشد میوه، تقویت دیواره های سلولی و بهبود جذب نیتروژن، فسفر و گوگرد به خاک افزوده میشود. وجود گوگرد برای گیاه به ویژه در مراحل اولیه رشد بسیار ارزشمند است. منیزیم سولفات میتواند از طریق برگ هم جذب شود.

مصالح ساختمانی

سیمان بر پایه سولفات منیزیم (BMS) دارای ویژگی هایی چون وزن سبک، خشک شدن سریع، استحکام بالا، مقاومت در برابر سایش و… است.

صنایع آبزی

در آکواریوم های دریایی برای فرآیند کلسیفیکاسیون مورد استفاده قرار می گیرد. آب دریا و آب آکواریوم صخره ای همیشه با کربنات کلسیم اشباع است یعنی سطح کلسیم و کربنات محلول بیشتر از مقداری است که آب می تواند در حالت تعادل نگه دارد. هر زمان که کربنات کلسیم شروع به رسوب می کند، منیزیم به سطح در حال رشد کریستال های کربنات کلسیم متصل می شود و به طور موثر سطح کریستال ها را مسدود می کند تا نتوانند کلسیم و کربنات بیشتری جذب کنند.

صنعت نساجی

این ماده جهت تثبیت مواد رنگرزی روی پشم، در پارچه های نسوز کاربرد دارد.

صنایع آرایشی

در لوسیون های آرایشی این ماده به عنوان یک حامل کاتالیزور عمل می کند.

سایر کاربرد های سولفات منیزیم

این ماده به عنوان یک ماده خشک کننده در سنتز آلی به کار می رود. از دیگر کاربرد های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در حمام های نمک استفاده از این ماده موجب تسکین درد پا می گردد.
• به عنوان مکمل غذایی در خوراک دام ها
• منعقد کننده برای لاستیک و پلاستیک
• ساخت اسید سیتریک و چندین نمک منیزیم مانند استئارات منیزیم

MgSO₄ در حمام های آبکاری الکترولیتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. 

عوارض جانبی سولفات منیزیم

تجویز MgSO₄ وابسته به دوز است. افزایش سطح منیزیم باعث افزایش ضعف عضلات اسکلتی، افسردگی CNS، گشادی عروق به همراه گرگرفتگی، سردرد و سرگیجه و تهوع می شود.

نمک اپسوم در بارداری برای جلوگیری از تشنج ناشی از تشدید پره اکلامپسی، کند کردن یا توقف زایمان زودرس و جلوگیری از آسیب به مغز نوزاد نارس استفاده می شود. این ماده به دلیل گشاد کردن عروق در برخی مادران باعث افزایش فشار خون می شود و با علایمی مانند گرگرفتگی، سردرد، خشکی دهان، تهوع و تاری دید خود را نشان می دهد.

منیزیم بدون تغییر توسط کلیه ها دفع می شود. در بیماری که انفوزیون نگهدارنده منیزیم دریافت می کند و دفع اوره ادرار آنها کاهش می یابد با افزایش سطح منیزیم خون مواجه می شوند.

جمع بندی

سولفات منیزیم بر اساس خاصیت جاذب آب بودن خود هیدرات های بسیاری را می سازد که هر کدام خواص و کاربرد های خود را دارند. در این مقاله سعی بر شناخت این ماده، فرآیند تولید، واکنش های شیمیایی، کاربرد ها و عوارض آن داشتیم. همانطور که می دانید این ماده صنایع بسیاری را پوشش می دهد. کاربرد سولفات منیزیم در کشاورزی، درمان مادران با مشکل پره اکلامپسی و… بسیار مهم است.